Sociaal domein

Toelichting wijziging

Verzamelbesluit / financiële rechtmatigheid

1.    Taakstelling subsidies 2020 (BW-7511 )

Jaarlijks verleent de gemeente op basis van de maatschappelijke vraag subsidie aan diverse maatschappelijke instellingen in het sociaal domein. Daarmee dragen ze bij aan de maatschappelijke doelen van het gemeentebestuur, bijvoorbeeld voor wettelijke taken, in preventie en dragen zij bij aan programmadoelen. In de begroting van 2020 is een taakstelling van 500.000 euro opgenomen hiervoor. Een deel van deze taakstelling wordt ingevuld met  het verlagen van subsidies.

2.    Inkomensregeling bijstand BUIG

Correctie van de raming baten en laten van de BUIG. Per saldo heeft deze mutatie als onderdeel van het verzamelbesluit / financiële rechtmatigheid geen financieel effect.

3.    Coronacrisis - overbrugging zelfstandigen (BW-7768 )

Vanuit het Rijk ontvangt de gemeente een extra bijdrage, Tijdelijke Overbruggingsregeling Zelfstandige Ondernemers (TOZO). De regeling heeft tot doel om zelfstandigen tijdelijk in hun levensonderhoud te voorzien en een lening te kunnen verstrekken voor bedrijfskapitaal om hiermee hun bedrijf tijdens de Corona-pandemie in stand te kunnen houden. Inmiddels zijn twee voorschotten verstrekt door het Rijk van 771.000 euro en 3,7 miljoen euro. Deze bedragen worden conform ons besluit beschikbaar gesteld aan de gemeente Hengelo voor de uitvoering van de TOZO.

4.    Maatregelenplan 1 Zorg en Participatie - Maatregel Twentse Belofte (BW-6699 )

In de programmabegroting 2019 is voor zorg en participatie een aantal ambities opgenomen. Dit betekent voor zorg dat er in de periode van 2019 tot en met 2022 oplopend een bedrag van in totaal 7,5 miljoen euro structureel bespaard moet worden. Daarnaast is opgenomen dat voor participatie in de periode van 2019-2022 een oplopende taakstelling van 1,95 miljoen euro ingevuld moet worden. Bij hoofdtaakveld 4 Onderwijs zou incidenteel 50.000 euro extra ingezet worden voor de maatregel Twentse Belofte, maar dit wordt binnen de reguliere inzet uitgevoerd. Hierdoor komt dit budget weer beschikbaar bij hoofdtaakveld 6 Sociaal domein.

5.    Tegenprestatie inhuur (BW-7155 )

Het college biedt de conceptverordening voor de maatschappelijk nuttige tegenprestatie voor uitkeringsgerechtigden aan de raad aan. Daarmee wordt beoogd de mogelijkheden om een tegenprestatie in te kunnen zetten te verbreden en uitkeringsgerechtigden zelf de gelegenheid te geven om voorstellen te doen voor de invulling van een tegenprestatie. Voor de uitvoering van de maatschappelijk nuttige tegenprestatie door uitkeringsgerechtigden is de personeelsformatie structureel opgehoogd.

6.    Inburgeringswet - budgetoverheveling 2019 (RAAD-5703 )

Via de meicirculaire 2019 van het gemeentefonds heeft de gemeente middelen ontvangen voor de invoering van de nieuwe wet Inburgering. Deze wet treedt op 1 januari 2021 in werking en wordt op basis van een projectplan in 2020 voorbereid. Het bedrag van 170.000 euro is bij de slotrapportage 2019 overgeheveld naar 2020.

7.   Gezinscoaches (BW-7419 )

In maart 2018 is gestart met de werkwijze van de multiprobleemaanpak (team Gezinscoaches). Met deze multiprobleemaanpak beogen we kwalitatief betere hulpverlening te bieden tegen minder maatschappelijke kosten. In eerste instantie is hier begin 2018 formatie voor vrijgemaakt vanuit de reguliere formatie van de wijkcoaches. Vervolgens is vanuit het innovatiebudget van programma Zorg in 2019 incidenteel 185.000 euro extra budget beschikbaar gesteld, om uitbreiding te realiseren en hiermee meer gezinnen te kunnen begeleiden. Uit de monitor blijkt dat er substantiële resultaten op inhoud en op financiën worden gerealiseerd, de incidentele uitbreiding van het team is daarmee succesvol. Het voorstel is dan ook om deze uitbreiding structureel te maken.

Diverse bijstellingen

2.   Coronacrisis - Inkomensregeling bijstand BUIG

Door de coronamaatregelen gebeurt er veel op de arbeidsmarkt. Veel kleine zelfstandigen zien hun inkomsten volledig of voor een groot deel verdampen, waardoor zij bijstand in hun levensonderhoud moeten aanvragen. Veel inwoners die recentelijk naar werk zijn bemiddeld zijn weer terug, omdat zij of via een uitzendbureau werkten of omdat tijdelijke dienstverbanden niet verlengd werden. Daarnaast is er ook een grote toename van het aantal mensen dat ww aanvraagt bij het UWV. Dit zal vooral op de langere termijn effect op de bijstand hebben.

Op dit moment is het erg lastig te bepalen wat de effecten van de coronamaatregelen op de korte en lange termijn op de bijstand van de gemeente Almelo zijn. Veel is afhankelijk van de wijze waarop voor de korte en lange termijn de coronamaatregelen worden vormgegeven. Mede hierdoor is het ook moeilijk om in te schatten hoe snel en in welke mate de arbeidsmarkt weer zal verbeteren. Daarnaast is op dit moment nog niet bekend wat het definitieve BUIG-budget voor 2020 zal zijn. Dit wordt pas eind september 2020 bekend gemaakt.
Hoewel er ook een scenario is geanalyseerd, waarbij geen rekening is gehouden met de coronamaatregelen, lijkt het ons het meest reëel om in de voorjaarsrapportage uit te gaan van een prognose waarbij rekening is gehouden met de coronamaatregelen. In dit scenario verwachten wij voor 2020 een tekort op de BUIG van 7,1 miljoen euro. Echter, wij gaan er vanuit dat het BUIG-budget verhoogd zal worden door een compensatieregeling ten gevolge van de coronamaatregelen. Tevens gaan wij er vanuit dat we een succesvol beroep op de vangnetregeling kunnen doen. Bij de vangnetregeling is de maximale eigen bijdrage in het tekort 10% van het BUIG-budget. Op basis van het voorlopig BUIG-budget is dit 3,5 miljoen euro. In de begroting was rekening gehouden met een nadeel van 1 miljoen euro. Derhalve resteert een nadeel van 2,5 miljoen euro opgebouwd uit een nadeel op de lasten van 6,1 miljoen euro en een voordeel op de baten van 3,6 miljoen euro.

8.   Subsidie Avedan afbouw maatschappelijk werk

Het gaat hier om de afbouw van het individueel maatschappelijk werk dat per 1 maart 2020 niet meer wordt gesubsidieerd, maar is overgegaan naar de wijkgerichte aanpak van de gemeente. Daarmee kan de gemeente integraal en wijkgericht adequate hulp inzetten.

9.   Kapitaallasten - afschrijvingen

De kapitaallasten zijn herrekend op basis van de werkelijke boekwaarden per 1 januari 2020. Omdat een aantal investeringsprojecten lager uitvalt danwel later tot uitvoering komt, is er sprake van een onderuitputting op de kapitaallasten. Deze onderuitputting valt incidenteel vrij.

10.   VTT wachtlijsten (BW-7555 )

Veilig Thuis Twente, het advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling in Twente, kampt met wachtlijsten. Ook de doorstroming in de zorgketen vormt een knelpunt. Door tijdelijk extra formatie in te zetten wil Almelo voorkomen dat lokaal de doorlooptijd gaat oplopen.

11.   Minimabeleid

De verwachte overschrijding  is met name te wijten aan het grote beroep op de bijzondere bijstand vanwege kosten bewindvoering. Deze kosten zijn voor een gemeente lastig te beïnvloeden. Maatregelen om het geheel aan kosten van de minimaregelingen omlaag te brengen en die voldoende rekening houden met de kwetsbaarheid van de doelgroep bleken lastig te vinden. Nu lijken deze maatregelen weliswaar gevonden, maar door het tijdsverloop zal het financiële effect pas in het tweede deel van 2020 kunnen optreden.   

12.   T oekomstige uitvoering WSW

Om te komen tot de nieuwe samenwerking wordt de bestaande situatie afgebouwd en omgebouwd. Een zorgvuldige afbouw van de GR is een verantwoordelijkheid van de zes deelnemers en waar het de afbouw van de NV betreft van de aandeelhouder (de GR, vertegenwoordigd door het Algemeen Bestuur), de Raad van Commissarissen en de directie. De GR en NV zijn echter niet los van elkaar te zien. Het proces van afbouw van het bestaande en opbouw naar de toekomstige situatie zijn op onderdelen met elkaar verweven en dat maakt het tot een complex proces. De opbouw van een nieuwe uitvoeringsorganisatie wordt gedaan door vier gemeenten met Soweco samen. Daarnaast is de lokale organisatie op de werkpleinen een lokale verantwoordelijkheid van elk van de zes gemeenten, waarbij bovenlokaal samenwerkingsafspraken gemaakt moeten worden. Het Almelose aandeel in de kosten voor de uitwerking van het plan voor de toekomstige uitvoering Wsw zullen in 2020 naar verwachting 70.000 euro zijn. Hiervoor is geen budget beschikbaar binnen de huidige begroting.

13.   Wmo en Jeugdzorg, excl. beschermd wonen
  Het nadeel op de lasten van de Wmo en Jeugdzorg heeft twee oorzaken:

1. Stijging lasten 2019   2,4 miljoen euro N
2. Stijging HO 2020   0.7 miljoen euro N

Totaal   3.1 miljoen euro N

Ad 1 Stijging lasten 2019

In de begroting 2020 zijn de lasten van Wmo en Jeugdzorg gebaseerd op de cijfers van medio 2019. De ontwikkelingen vanaf medio 2019 zijn gerapporteerd in de najaars- en slotrapportage 2019 en incidenteel verwerkt in de begroting 2019. De definitieve cijfers zullen worden verantwoord in de jaarverantwoording 2019. De stijging in de lasten over de 2e helft 2019 bedraagt 2,4 miljoen euro en is nog niet in de begroting 2020 verwerkt. Het bedrag bestaat voor een groot deel uit de kosten voor het Landelijk Transitie Arrangement (LTA) waarover de raad begin maart is geïnformeerd. Het andere deel wordt veroorzaakt door kosten die aan het licht kwamen bij de verwerking van de productieverantwoordingen 2019.
Een toelichting op de ontwikkelingen over de 2e helft 2019 is in de najaars- en slotrapportage 2019 gegeven en zal ook betrokken worden bij de jaarverantwoording 2019

Ad 2 Stijging HO 2020
Wij verwachten in 2020 een verdere stijging van het aantal HO cliënten. Ten opzichte van 2019 bedraagt de verwachte stijging 11%. Dit wordt met name veroorzaakt door de invoering van het abonnementstarief. Daarnaast doet een deel van de mantelzorgers, die gebruik maakt van dienstencheques, na de afschaffing daarvan, nu een beroep op HO.

Effecten coronacrisis
De financiële effecten van de coronacrisis zijn op dit moment moeilijk in te schatten. Voor Wmo en Jeugd staat de continuïteit van Zorg centraal.

Ontwikkeling meldingen
Bij de wijkteams zien we nauwelijks een verandering in het aantal meldingen. Verwijzingen van de huisartsen en GI’s lieten in de eerste twee maanden van het jaar een stijging zien. Na medio maart nemen die verwijzingen af. In hoeverre er later in het jaar sprake zal zijn van een inhaaleffect laat zich moeilijk inschatten. De financiële consequenties zijn onbekend.

Inzet op continueren van zorg conform de contractuele afspraken
De zorg dient zoveel als mogelijk volgens de contractuele afspraken te worden geleverd. Indien dit niet mogelijk is, dient onderzocht te worden of de zorg op alternatieve manieren kan worden aangeboden.
De kosten kunnen worden gedekt uit de reeds beschikbare budgetten.

Vergoeding meerkosten zorgaanbieders en gemeentelijke organisatie
De meerkosten voor zorgaanbieders en de gemeente ten gevolge van de RIVM-maatregelen, zullen worden gecompenseerd door het Rijk. De voorwaarden dienen door het Rijk nog te worden uitgewerkt. Wij gaan er op dit moment vanuit dat de meerkosten budgetneutraal in onze begroting kunnen worden opgevangen.

Ondersteuning zorgaanbieders die in financiële problemen komen
Onder bepaalde voorwaarden kunnen zorgaanbieders financiële ondersteuning ontvangen van de gemeente indien zij door omzetderving in de financiële problemen komen.